Αξιοθέατα Μέτσοβο

Πληροφορίες για το Μέτσοβο, όνομα και ιστορία

Το Μέτσοβο είναι ένας ορεινός παραδοσιακός οικισμός που ανήκει στην Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1.200 μέτρων στο ανατολικό άκρο του νομού ανάμεσα στις πλαγιές της οροσειράς της Πίνδου. Ο πληθυσμός του χωριού είναι 2.337 κάτοικοι, κυρίως βλαχικής καταγωγής, οι οποίοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία, λιγότερο με τη γεωργία και σε αρκετά μεγάλο βαθμό με τον τουρισμό. Στο Μέτσοβο υπάρχει τυροκομική μονάδα, οινοποιείο, βιοτεχνίες επεξεργασίας ξύλου και κατασκευής ειδών λαϊκής τέχνης, ενώ ένας σημαντικός αριθμός κατοίκων εργάζεται σε επιχειρήσεις εστίασης, ξενοδοχεία και μαγαζιά παραδοσιακών προϊόντων. Κατά τη διάρκεια της ιστορίας, το Μέτσοβο αποκαλούνταν "Μιτσοβα" (τουρκικά) και Αμίντζιου (βλάχικα-'στο Μίντζιου'), ενώ σε έγγραφα και πηγές καταγράφεται ως “Μέτζοβο” ή “Μέσσοβον”. Ετυμολογικά, ορισμένοι μελετητές ταυτίζουν την ονομασία του Μετσόβου με “έναν τόπο ανάμεσα σε βουνά” (μεσόβουνο). Η πιθανότερη όμως θεωρία μιλά για ένα συνδυασμό σλαβικών λέξεων (αρκούδα, μέλι και τρώω) που μαζί με τη σλαβική κατάληξη τόπων (-οβο) περιγράφει έναν "αρκουδότοπο". Η πρώτη ιστορική αναφορά του οικισμού ανάγεται στο 1380 όταν σε Βυζαντινό έγγραφο αναφέρεται ως μικρός οικισμός βοσκών χτισμένος σε σημαντική γεωγραφική θέση. Επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, υπέφερε από ληστρικές επιδρομές, αλλά λόγω της γεωστρατηγικής του θέσης το Μέτσοβο εξασφάλισε κάποια προνόμια από τον Σουλτάνο (1430) που έκαναν το μικρό ορεινό χωριό να γνωρίσει σημαντική ανάπτυξη. Τελικά το 1912, μετά από σχεδόν πέντε αιώνες τουρκοκρατίας το Μέτσοβο απελευθερώθηκε από Ελληνικά στρατεύματα κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο.

Το Μέτσοβο των μεγάλων εθνικών ευεργετών

Ορισμένες φοροελαφρύνσεις και προνόμια που έλαβε το Μέτσοβο από τους Οθωμανούς τον 17ο αιώνα για τη φρούρηση των ορεινών διαβάσεων, και την εξυπηρέτηση των διερχομένων, βοήθησαν την ανάπτυξη. Όμως ο πιο καθοριστικός παράγοντας της κοινωνικοοικονομική εξέλιξης του Μετσόβου προέκυψε από τους απόδημους μετσοβίτες. Από πολύ νωρίς, σημαντικός αριθμός κατοίκων του Μετσόβου μετανάστευσε σε διάφορες περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Ευρώπης εξασκώντας κυρίως το εμπόριο. Με σταθερή παρουσία και δραστηριότητα μετσοβιτών εμπόρων σε πόλεις όπως η Κωνσταντινούπολη, η Βενετία, η Αλεξάνδρεια, η Δαμασκός, η Ρουμανία και τη Μόσχα, το Ηπειρώτικο ορεινό χωριό ανοίχτηκε στον κόσμο μέσω των ανθρώπων του. Η ωφέλεια που δέχτηκε το Μέτσοβο από τους απόδημους του γίνεται κατανοητή μέσα από το φαινόμενο του ευεργετισμού. Σύμφωνα με αυτό, ισχυροί έμποροι και επιχειρηματίες, παρά τη μακροχρόνια απουσία τους από την πατρογονική τους εστία, θεωρούσαν το Μέτσοβο οικονομική και οικογενειακή τους έδρα τροφοδοτώντας το με κεφάλαια που ενίσχυαν τους κατοίκους και βελτίωναν τις υποδομές του τόπου. Πολλοί μετσοβίτες ευεργέτες εκτός από τον τόπο τους συνεισέφεραν πολλαπλά στα πρώτα βήματα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους χρηματοδοτώντας ιδρύματα, εξοπλισμούς, και άλλα έργα πνοής για τον ελληνισμό. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό, ότι για περισσότερο από έναν αιώνα, στο Μέτσοβο τελείται μνημόσυνο για τους 50 ευεργέτες του τόπου μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και ονόματα μεγάλων εθνικών ευεργετών όπως Γεώργιος Αβέρωφ, Μιχαήλ Τοσίτσας, Νικόλαος Στουρνάρας και πολλοί άλλοι. 

Μέτσοβο αξιοθέατα, γραφική όψη και τοπικά προϊόντα

Το Μέτσοβο περιβάλλεται από τις επιβλητικές βουνοκορφές της Πίνδου και ξεχωρίζει για το φυσικό κάλλος του άγριου ορεινού τοπίου. Ο παραδοσιακός οικισμός του αποτελείται από πυκνά, πετρόχτιστα σπίτια που κρέμονται στην κατάφυτη πλαγιά, κάνοντας πολλούς τουριστικούς οδηγούς χαρακτηρίζουν το Μέτσοβο ως έναν από τους γραφικότερους οικισμούς της Ελλάδας. Ο επισκέπτης συναντά στο Μέτσοβο αξιοθέατα, μουσεία και εικόνες που περιγράφουν τη μακραίωνη ιστορία και αποκαλύπτουν την αρχοντιά του φημισμένου ορεινού χωριού της Ηπείρου. Το Λαογραφικό Μουσείο του ιδρύματος Τοσίτσα, η Πινακοθήκη του Ευάγγελου Αβέρωφ, το οινοποιείο “Κατώγι Αβέρωφ”, τα χιονοδρομικά (Καρακόλι, Πολιτσιές και Ανήλιο), αλλά και τα μοναστήρια του Αγίου Νικολάου και της Ζωοδόχου πηγής είναι μόνο μερικά τοπόσημα που αξίζουν την προσοχή του επισκέπτη. Η κτηνοτροφία παραμένει μια βασική οικονομική δραστηριότητα και ως αποτέλεσμα το Μέτσοβο κατέχει ηγετική θέση στην ποιοτική τυροκομία. Το μετσοβόνε και η μετσοβέλα αποτελούν άλλωστε τις ναυαρχίδες των διάσημων γαλακτοκομικών προϊόντων του τόπου. Αυτά, μαζί με τα ντόπια κρέατα και τα άλλα τοπικά προϊόντα είναι οι πρώτες ύλες τις μετσοβίτικης κουζίνας που δημιουργεί εξαιρετικά πιάτα και ανάγει το Μέτσοβο σε γαστρονομικό προορισμό. Κάτι τέτοιο βέβαια πιστοποιείται πολύ εύκολα σε μία από τις πολλές ταβέρνες του Μετσόβου. Τις τελευταίες δεκαετίες ο τουρισμός διεκδικεί τη μερίδα του λέοντος στο σύνολο των δραστηριοτήτων των μετσοβιτών. Αλλά σε καμία περίπτωση η τουριστική ανάπτυξη δεν έχει διαβρώσει την παραδοσιακή υπόσταση και τον αυθεντικό χαρακτήρα του τόπου. Πλέον με την ολοκλήρωση του οδικού κόμβου της Εγνατίας, η οδική πρόσβαση στο Μέτσοβο έγινε ευκολότερη και δελεάζει ακόμα και τους πιο αναποφάσιστους για την πραγματοποίηση μιας πραγματικά ξεχωριστής εκδρομής.