Πάνθεον Παρίσι

Το Πάνθεον του Παρισιού είναι ένα διάσημο μνημείο που χτίστηκε μεταξύ 1758-1790 και βρίσκεται στη Λατινική Συνοικία (Quartier Latin) του κεντρικού Παρισιού, στη νότια όχθη του Σηκουάνα. Ξεκίνησε να οικοδομείται ως ναός αφιερωμένος στην Αγία Γενοβέφα (Sainte Geneviève) προστάτιδα της πόλης.

Ενώ το 1891, μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής του, μετατράπηκε σε μαυσωλείο υποδεχόμενο λείψανα διακεκριμένων Γάλλων πολιτών. Η απόφαση αυτή ελήφθη με το ψήφισμα της Εθνικής Συντακτικής Συνέλευσης η οποία είχε προκύψει μετά το ξέσπασμα της Γαλλικής Επανάστασης (1789-1799).

Πάνθεον Παρίσι ένας σημαντικός τόπος της ιστορίας της πόλης

Ο χώρος που σήμερα στέκει το επιβλητικό οικοδόμημα του Πάνθεον Παρίσι ταυτίζεται με το ρωμαϊκό φόρουμ (αγορά) της Λουλετίας, του πρώτου ρωμαϊκού οικισμού ο οποίος εξελίχθηκε και το 360 μ.Χ μετονομάστηκε σε Παρίσι. Εδώ ήταν ο τόπος ταφής της προστάτιδας του Παρισιού, Αγίας Γενοβέφας (Αγίας Ζενεβιέβ) που ηγήθηκε της αντίστασης απέναντι στους Ούννους όταν αυτοί απείλησαν το Παρίσι το 451 μ.Χ.. Αλλά, υπήρξε και το σημείο όπου ο Κλόβις Α΄, ο πρώτος βασιλιάς των Φράγκων, έχτισε ναό του Αγίου Πέτρου και Παύλου (508 μ.Χ) που μετέπειτα φιλοξένησε τον τάφο του ίδιου και της συζύγου του. Στη συνέχεια, ο ναός αυτός  επαναφιερώθηκε στην Αγία Ζενεβιέβ έχοντας βαρύνουσα θρησκευτική σημασία καθ’ όλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα.

Η ριζική ανοικοδόμηση και η επέκταση του Πάνθεον στο Παρίσι

Η απόφαση για την αντικατάσταση της μεσαιωνικής εκκλησίας με το σημερινό Πάνθεον που κοσμεί τη γαλλική πρωτεύουσα προέκυψε το 1744 μέσω ενός τάματος του Λουδοβίκου του 15ου (1715-1774). Ο βασιλιάς είχε ορκιστεί πως αν ανάρρωνε από μια βαριά ασθένεια, θα έχτιζε ένα μεγαλοπρεπή ναό, αντάξιο της πολιούχου της Παρισιού Αγίας Γενοβέφας (Sainte-Geneviève).

Ο βασιλιάς ανάρρωσε και παρά την καθυστέρηση, οι εργασίες κατασκευής ξεκίνησαν το 1755 υπό τα σχέδια του σπουδαγμένου στη Ρώμη αρχιτέκτονα Ζακ-Ζερμαίν Σουφλό (1713-1780). Μετά το θάνατό του, τα έργα συνεχίστηκαν από τον μαθητή του Ζαν-Μπατίστ Ροντελέ (1743-1829) με την ολοκλήρωσή τους να πραγματοποιείται το 1790, ένα χρόνο μετά την έναρξη της Γαλλικής Επανάστασης (1789-1799).

Πώς είναι η εξωτερική άποψη του Πάνθεον στο Παρίσι;

Ακολουθώντας αρχιτεκτονικές γραμμές πρώιμου νεοκλασικισμού, το Πάνθεον στο Παρίσι υπήρξε ένας επιβλητικός γοτθικός ναός. Κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα του οικοδομήματος είναι ο μεγάλος τρούλος, αλλά και η πρόσοψη που με αρχαιοπρεπείς κολώνες, πεσούς και αετώματα που φέρουν ανάγλυφες παραστάσεις, παραπέμπει σε αρχαιοελληνικό ναό.

Η κάτοψη του Πάνθεον σχηματίζει ένα σταυρό, με μήκος 110 μέτρα και πλάτος 84 μέτρα. Το ύψος του είναι 83 μέτρα, ενώ στον υπόγειο χώρο διαθέτει κρύπτη περίπου ίδιων διαστάσεων σε πλάτος και μήκος.

Πάνθεον Παρίσι η μετατροπή από εκκλησία σε μαυσωλείο

Το 1790, εν μέσω της Γαλλικής Επανάστασης, ο συγγραφέας πολιτικός και επαναστάτης Μαρκήσιος de Vilette, έχοντας ως πρότυπο τον Πάνθεον της Ρώμης, πρότεινε να αφιερωθεί ο ναός της Αγίας Γενοβέφας στην ελευθερία. Υποστηρίζοντας ότι η λειτουργία του επιβλητικού οικοδομήματος ως μαυσωλείου με τάφους και μνημεία διακεκριμένων προσωπικοτήτων της Γαλλίας θα τιμούσε και θα ανύψωνε το γαλλικό έθνος.

Η πρόταση αυτή υπερψηφίστηκε από την Εθνική Συντακτική Συνέλευση το 1791 και όρισε τη μετατροπή της θρησκευτικής εκκλησίας σε «Ναό του Έθνους» όπου οι τάφοι των μεγάλων Γάλλων θα είναι ο "Βωμός της Ελευθερίας". Επιπλέον, πάνω από την είσοδο του κτιρίου προστέθηκε το κείμενο: "Ένα ευγνώμον έθνος τιμά τους μεγάλους άντρες του".

Η εξέλιξη του μνημείου στα χρόνια που ακολούθησαν

Μερικές από τις άμεσες αλλαγές που ακολούθησαν τη μετατροπή ήταν το κλείσιμο κάποιων παραθύρων που θα συσκότιζε σε ένα βαθμό στο εσωτερικό, όπως και η αφαίρεση αγαλμάτων Αγίων της εκκλησίας και θρησκευτικών διακοσμήσεων. Αντίθετα, στη θέση τους προστέθηκαν τοιχογραφίες και ανάγλυφα μοτίβα με πατριωτικά θέματα. Κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα, η εκκλησιαστική χρήση του Πάνθεον αποκαταστάθηκε δύο φορές και αυτό έως το 1881, όταν η Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία αποφάσισε επίσημα, την αποκλειστική χρήση του οικοδομήματος ως μαυσωλείο.

Το εκκρεμές του Φουκό

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Πάνθεον ήταν ο τόπος όπου, το 1851 ο αστρονόμος Ζαν Μπερνάρ Λεόν Φουκώ πραγματοποίησε το πρώτο περίφημο πείραμα του, που αποδεικνύει ότι η γη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της.

Σήμερα ένα αντίγραφο από το εκκρεμές που χρησιμοποίησε, κρέμεται όπως κατά τη διάρκεια του πειράματος 67 μέτρα από τον κεντρικό θόλο του οικοδομήματος και εκτίθεται στους επισκέπτες.

Τάφοι σπουδαίων προσωπικοτήτων στο Πάνθεον Παρίσι

Χωρίς αμφιβολία, πρόκειται για τον τόπο ανάπαυσης σπουδαίων Γάλλων συγγραφέων, επιστημόνων, φιλοσόφων στρατηγών, κληρικών και πολιτικών. Η είσοδος στο Πάνθεον Παρίσι φέρνει τον επισκέπτη μπροστά σε 81 λείψανα ή μνημεία επιφανών μορφών (75 άντρες και 6 γυναίκες) που καθόρισαν την εξέλιξη της Γαλλίας αλλά και την πρόοδο της επιστήμης και του πολιτισμού στον ευρύτερο δυτικό κόσμο.

Μερικοί εξ αυτών είναι:
-Οι συγγραφείς και φιλόσοφοι Βολτάιρος (1694–1778) και Ζαν Ζακ Ρουσό (1712–1778) 
-Ο μαθηματικός, φυσικός και αστρονόμος Ζοζέφ Λουί Λαγκράνζ (1736–1813)
-Ο αρχιτέκτονας του Πάνθεον και ένας από τους σημαντικότερους της Γαλλίας Ζακ-Ζερμαίν Σουφλό (1713–1780),
-Οι συγγραφείς Εμίλ Ζολά (1840–1902), Βίκτωρ Ουγκό (1802–1885), Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ (1900–1944) και Αλέξανδρος Δουμάς (1802–1870)
-Ο εφευρέτης του συστήματος ανάγνωσης για τυφλούς Λουί Μπράιγ (1802–1885).
-Οι επιστήμονες ο Πιέρ Κιουρί 1859–1906 και η Μαρί Κιουρί (1867–1934)
-Και ο Ζαν Μονέ (1888–1979) ο οικονομολόγος που υπήρξε ένας από τους ιδρυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.